Alemanya

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Republica Federal d'Alemanya Bundesrepublik Deutschland
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional: Einigkeit und Recht und Freiheit (alemán: «Unidat y chusticia y libertat»)
Himno nacional: Das Lied der Deutschen
Capital  • Población  • Coordenatas	Berlín 3.437.916 (2014) 52°31′ N 13°24′ E
Mayor ciudat	Berlín
Idiomas oficials	alemán
Forma de gubierno President Canciller cheneral	Republica Federal Frank-Walter Steinmeier Olaf Scholz
Unificación Republica Federal Reunificación	18 de chinero de 1871 23 de mayo de 1949 3 d'octubre de 1990
Superficie  • Total  • % augua Mugas Costas	Posición 62º 357.340,08 km² 2,416% 3.621 km 2.389 km
Población  • Total  • Densidat	Posición 14º 80.767.000 226 hab/km²
PIB (PPA)  • Total (2007)  • PIB per capita	Posición 3º 3.259.212 mil (est) US$ 39.650(2007)
Moneda	Euro
Chentilicio	Alemán/a[1]
Zona horaria  • en Verano	UTC+1 UTC+2
Dominio d'Internet	.de
Codigo telefonico	+49
Prefixo radiofonico	DAA-DRZ, Y2A-Y9Z
Codigo ISO	276 / DEU / DE
Miembro de: UE, ONU, OTAN, CBSS, OSCE, OCDE, G-8
Tamién son oficialment reconoixitos y protechitos como lenguaches minoritarios o danés, o baixo alemán, o sorabo, o romaní y lo frisón.

A Republica Federal d'Alemanya (en alemán Bundesrepublik Deutschland, [ˈbʊndəsʁepʊˌbliːk ˈdɔʏ̯tʃland]), conoixida simplament como Alemanya, ye un estau d'Europa Central que muga a lo norte con Dinamarca, a mar d'o Norte y a mar Baltica; a l'este con Polonia y la Republica Checa; a lo sud con Austria y Suiza; y a l'ueste con Francia, Luxemburgo, Belchica y los Países Baixos.

Alemanya s'estendilla dende as alteras montanyas d'os Alpes (a tuca mas elevata ye o Zugspitze con 2.962 m d'altaria) en o sud, dica as costas d'a mar d'o Norte y d'a mar Baltica. Por meyo, s'estendillan as tierras alteras, bosquizas, d'Alemanya central y as tierras baixas d'Alemanya d'o norte (o punto mas baixo ye Neuendorfer/Wilstermarsch, con -3,54 m), travesatas per beluns d'os mayors ríos d'Europa, como o río Elba, o Rin, y lo Danubio.

A suya población ye de 80.767.000 habitants, en una superficie de 357.340,08 km² y una densidat de población de 226 hab/km² (2013).

Mientres a mas gran parti d'a suya historia, Alemanya estió un termin cheografico emplegau ta designar un aria ocupata por diversos estaus. Se convirtió en un estau unito en un periodo de 74 anyadas (1871-1945), pero dimpués d'a Segunda Guerra Mundial tornó a dividir-se en a Republica Federal d'Alemanya (RFA —BRD—, conoixita como Alemanya Occidental) y a Republica Democratica Alemana (RDA —DDR—, conoixita como Alemanya Oriental). O 3 d'octubre de 1990, a RDA y a RFA se reunificoron, asinas que Alemanya tornó a estar una nación unita. Berlín ye a suya capital (dende a reunificación d'Alemanya) y a ciudat mas important d'o país. Tamién tienen mas d'un millón d'habitants as ciudaz d'Hamburgo y Munich.

Politicament, l'actual Alemanya ye una republica federal parlamentaria, estando l'actual canceller Olaf Scholz, y l'actual president Frank-Walter Steinmeier.

A Republica Federal d'Alemanya en l'actualidat ye una potencia economica, miembro d'as Nacions Unidas, a OTAN, y d'o G-8. Alemanya ye a tercera economia mas gran en termins de producto interior bruto nominal, y o esportador mas gran y o segundo importador mas gran de biens. A suya moneda nacional ye l'euro, que substituyó a o marco alemán.

1. ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.